ગુજરાતી કૃદંતના પ્રકાર|Types of Gujarati Participles

 

કૃદંતોનું કાર્ય નીચે મુજબ છે:

• ક્રિયાઓને વ્યક્ત કરવી: કૃદંતોનું મુખ્ય કાર્ય ક્રિયાઓને વ્યક્ત કરવાનું છે. તેઓ વિવિધ પ્રકારની ક્રિયાઓને વ્યક્ત કરી શકે છે, જેમ કે ચાલવું, ખાવું, બોલવું, વગેરે.
• વિષય અને ક્રિયા વચ્ચેનો સંબંધ સ્થાપિત કરવો: કૃદંતો વિષય અને ક્રિયા વચ્ચેનો સંબંધ સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ખાઉ છું." વાક્યમાં, "ખાઉ" શબ્દ વિષય "હું" અને ક્રિયા "ખાવું" વચ્ચેનો સંબંધ સ્થાપિત કરે છે.
• કાળ, વ્યક્તિ, સંખ્યા અને સ્વરૂપ વ્યક્ત કરવું: કૃદંતો કાળ, વ્યક્તિ, સંખ્યા અને સ્વરૂપ વ્યક્ત કરવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ખાઉ છું." વાક્યમાં, "ખાઉ" શબ્દ વર્તમાનકાળ, પ્રથમ વ્યક્તિ, એકવચન અને સ્વતંત્ર સ્વરૂપમાં છે.

કૃદંતો ગુજરાતી ભાષામાં મહત્વપૂર્ણ ઘટકો છે. તેઓ વાક્યોમાં ક્રિયાઓને વ્યક્ત કરવા અને વિષય અને ક્રિયા વચ્ચેનો સંબંધ સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરે છે.

ગુજરાતી કૃદંતનો ઉપયોગ/કૃદંતના પ્રકાર:-

 

૧.વર્તમાન કૃદંત:-

  તે વર્તમાન કાળ સૂચવે છે.

વર્તમાન કૃદંતના પ્રત્યયો:- તો, તી, તું, તાં.

 

ઉદાહરણ:- રમતો છોકરો ક્યાં ગયો?

તે ગાતી ગાતી રડતી હતી.

રમતું છોકરું પડી ગયું.

વાંચતાં છોકરાં પાસ થઈ ગયાં.

ગુજરાતીમાં વર્તમાન કૃદંતના ચાર પ્રકારો છે:

• સ્વતંત્ર: આ પ્રકારના વર્તમાન કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં અલગથી થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ચાલું છું."
• સંયુક્ત: આ પ્રકારના વર્તમાન કૃદંતનો વાક્યમાં અન્ય શબ્દો સાથે જોડીને ઉપયોગ થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ચાલીને જઇશ."
• અનુસંધાન: આ પ્રકારના વર્તમાન કૃદંતનો વાક્યમાં અન્ય ક્રિયાપદને સંબંધિત કરવા માટે ઉપયોગ થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ભણી રહ્યો છું જેથી મને નોકરી મળી શકે."
• પ્રયોગ: આ પ્રકારના વર્તમાન કૃદંતનો વાક્યમાં ક્રિયાની સંભાવનાને વ્યક્ત કરવા માટે ઉપયોગ થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "તે ભલે ખરાબ વિચારે, પણ હું તેને મદદ કરીશ."

 

 

૨. ભૂતકૃદંત:-

દૂરનો કે નજીકનો ભૂતકાળ સૂચવે છે.

ભૂતકૃદંતના પ્રત્યયો: -એલો, -એલી, -એલું, એલાં, યો, યી, યું.

ઉદાહરણ: કોઈ કશું બોલ્યું નહિ.

વેચેલી વસ્તુ કોણ પાછી લે?

મેં વાંચેલું મને યાદ હતું.

વેચેલાં પુસ્તકોના પૈસા આવી ગયા.

 

ગુજરાતીમાં ભૂતકૃદંતના બે પ્રકારો છે:

• સામાન્ય ભૂતકૃદંત: આ પ્રકારના ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં સામાન્ય રીતે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ચાલ્યો."
• સંપૂર્ણ ભૂતકૃદંત: આ પ્રકારના ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં ક્રિયાના પરિણામને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "તેણે ખાયું હતું."

ભૂતકૃદંતને વધુ સ્પષ્ટ કરવા માટે, તેને નીચે મુજબના બે વિભાગોમાં વહેંચી શકાય છે:

• ટેવદર્શક ભૂતકૃદંત: આ પ્રકારના ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એવી ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે જે ભૂતકાળમાં નિયમિતપણે થતી હતી. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ગયા વર્ષે દરરોજ ચાલતો હતો."
• સમયસીમાયુક્ત ભૂતકૃદંત: આ પ્રકારના ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એવી ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે જે ભૂતકાળમાં કોઈ ચોક્કસ સમયે થઈ હતી. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ગઈકાલે ચાલ્યો હતો."

 

૩. ભવિષ્ય કૃદંત:-

ભવિષ્યકાળ સૂચવે છે.

ભવિષ્ય કૃદંતના પ્રત્યયો: -વાનો, -વાની, -વાનું, -નારો, -નારી, -નારું.

ઉદાહરણ:- તે આવવાનો હતો, હમણાં આવશે.

વાંચનારા પાસ થઈ જવાના છે.

અમે કાલે પહોંચવાનું નક્કી કર્યું છે.

ખાનાર માણસો કોઈ નહોતા.

 

ગુજરાતીમાં ભવિષ્ય કૃદંતના બે પ્રકારો છે:

• સામાન્ય ભવિષ્ય કૃદંત: આ પ્રકારના ભવિષ્ય કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં સામાન્ય રીતે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું કાલે ચાલીશ."
• નિર્દેશાત્મક ભવિષ્ય કૃદંત: આ પ્રકારના ભવિષ્ય કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એવી ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે જે ભાષાકાર દ્વારા કોઈની પર આદેશ અથવા વિનંતી કરવા માટે કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, "તમે કાલે ચાલો."

ભવિષ્ય કૃદંતને વધુ સ્પષ્ટ કરવા માટે, તેને નીચે મુજબના બે વિભાગોમાં વહેંચી શકાય છે:

• સામાન્ય ભવિષ્ય કૃદંત: આ પ્રકારના ભવિષ્ય કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એવી ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે જે ભવિષ્યમાં થવાની શક્યતા વધુ છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું કાલે ચાલીશ."
• નિશ્ચિત ભવિષ્ય કૃદંત: આ પ્રકારના ભવિષ્ય કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એવી ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે જે ભવિષ્યમાં ચોક્કસપણે થશે. ઉદાહરણ તરીકે, "સૂર્ય આવતીકાલે ઉગશે."

 

૪. સામાન્ય કૃદંત:-

કોઈ ચોક્કસ કાળનું સૂચન કરતાં નથી.

સામાન્ય કૃદંતના પ્રત્યયો: -વો, -વી, -વું.

ઉદાહરણ:- આ પુસ્તક વાંચવું મને ગમશે.

આ કાગળ વાંચવો એવી મારી ઈચ્છા હતી.

આ લિપિ વાંચવી સાવ સરળ હશે.

 

 

૫. હેત્વર્થ કૃદંત:-

હેતુ દર્શાવે છે.

હેત્વર્થ કૃદંતના પ્રત્યયો: -વા, -વાને, વાનું.

ઉદાહરણ:- હું ખાવા માટે આવ્યો નથી.

ખાવાને માટે જ તે આવ્યો હતો.

આ ચોપડી વાંચવાને માટે હું લઇ જઈશ.

 

હેત્વર્થ કૃદંતનો ઉપયોગ નીચે મુજબ થાય છે:

• ક્રિયાના ઉદ્દેશ્યને વ્યક્ત કરવા માટે: ઉદાહરણ તરીકે, "હું ગુજરાતી ભાષા શીખવા ગયો."
• ક્રિયાના હેતુને વ્યક્ત કરવા માટે: ઉદાહરણ તરીકે, "હું ચાલવા માટે બહાર ગયો."

ગુજરાતીમાં હેત્વર્થ કૃદંતના બે પ્રકારો છે:

• સામાન્ય હેત્વર્થ કૃદંત: આ પ્રકારના હેત્વર્થ કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં સામાન્ય રીતે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ગુજરાતી ભાષા શીખવા ગયો."
• નિશ્ચિત હેત્વર્થ કૃદંત: આ પ્રકારના હેત્વર્થ કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એવી ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે જે ચોક્કસપણે થશે. ઉદાહરણ તરીકે, "હું ચાલવા માટે બહાર ગયો."

હેત્વર્થ કૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં ક્રિયાના ઉદ્દેશ્ય અથવા હેતુને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે. તે ગુજરાતી ભાષામાં એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે.

 

૬. સંબંધક ભૂતકૃદંત:-

અગાઉ થયેલી ક્રિયા સાથે ક્રીયાપદનો સંબંધ બતાવે છે.

સંબંધ કૃદંતના પ્રત્યયો: -ઈ, -ઈને

ઉદાહરણ:- આ કામ જોઇને હું ખુશ થઈ ગયો.

હસીહસીને તે બેવડ વળી ગયા.

તેની ચિત્રકલા જોઈ સહુ રાજી થયા.

 

સંબંધક ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ નીચે મુજબ થાય છે:

• એક ક્રિયાની પૂર્વેની ક્રિયાને વ્યક્ત કરવા માટે: ઉદાહરણ તરીકે, "તે ખાઈને ઊંઘી ગયો."
• એક ક્રિયાના પરિણામને વ્યક્ત કરવા માટે: ઉદાહરણ તરીકે, "તે ચાલ્યો અને ખાધું."

ગુજરાતીમાં સંબંધક ભૂતકૃદંતના બે પ્રકારો છે:

• સામાન્ય સંબંધક ભૂતકૃદંત: આ પ્રકારના સંબંધક ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં સામાન્ય રીતે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "તે ખાઈને ઊંઘી ગયો."
• સંપૂર્ણ સંબંધક ભૂતકૃદંત: આ પ્રકારના સંબંધક ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એક ક્રિયાના પરિણામને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "તે ચાલ્યો અને ખાધું."

સંબંધક ભૂતકૃદંતનો ઉપયોગ વાક્યમાં એક ક્રિયાની પૂર્વેની ક્રિયા અથવા તે ક્રિયાના પરિણામને વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે.