ભારતમાં અભ્યાસક્રમ સુધારા: રાષ્ટ્રીય અભ્યાસક્રમ માળખાં/Curriculum Reform in India: National Curriculum Frameworks

 

ભારતમાં અભ્યાસક્રમ સુધારા: રાષ્ટ્રીય અભ્યાસક્રમ માળખાં

Curriculum Reform in India: National Curriculum Frameworks

   અભ્યાસક્રમ અને અભ્યાસેતર સુધારઓ અને વિકાસ પુનરાવર્તન વર્ગ સાતમાંથી વર્ગ દસ માટે પાઠ્ય-પુસ્તકોના અભ્યાસક્રમમાં ભારત સરકાર દ્વારા સુધારા લેવામાં આવ્યાં છે. આ સુધારા NCERT અને રાષ્ટ્રીય અભ્યાસક્રમ ફ્રેમ વર્ક-૨૦૦૫ દ્વારા વિકસાવાયા છે. આ સ્તરે શાળા શિક્ષણના અભ્યાસક્રમમાં મુખ્ય મુદાઓની ચર્ચા કરવામાં આવી છે. એટલે પાઠ્ય-પુસ્તકો, માહિતીનો વધારો, સ્મરણ(મેમોરી) આધારિત નિરસ નિયમિત પરીક્ષા અને બોર્ડ શિક્ષણ અને શીખવાની ટેવોની પ્રક્રિયા વચ્ચે કોઈ સ્પષ્ટ જોડાણ, હેતુઓ અને ચિંતા અભ્યાસેતર સમાવે છે. જુઓ અધ્યાપન શાસ્ત્ર અને જ્ઞાન પણ સારી રીતે વ્યાખ્યાયિત નથી. નીચેના માર્ગદર્શક સિદ્ધાંતો NCF (National Curriculum Framework) 2005માં પ્રતિબિંબિત છે. 

       અભ્યાસક્રમ વિકાસ અને અભ્યાસેતર સુધારા માટે પાઠ્ય-પુસ્તકો અને રાજ્ય સ્તર અભ્યાસક્રમ સુધારા માટે બાહેદરી દસ્તાવેજ ગણવામાં આવશે અને પુસ્તક વિકાસ શાળા બહારના જીવન માટેના જ્ઞાનનાં જોડાણ માટેની ખાતરી છે જે શીખવાની ટેવ અંગેની પદ્ધતિઓ દુર ખસેડી છે તે અભ્યાસક્રમના માધ્યમથી સમગ્ર વિકાસ માટે પૂરી પાડે છે. તેના બદલે બાળકો પુસ્તક કેન્દ્રિત રહે છે, પરીક્ષા વધુ લવચીક ( Flexible) જીવન અને વર્ગખંડમાં સંકલિત બનાવી શકાય. દેશની લોકશાહી રાજ્યવ્યવસ્થા અંદર એક ચિંતાની સંભાળ દ્વારા એક સંભાળ જાણ ઓળખાવી શકાય જે વર્ગો ૧ થી ૬ ના પાઠ્યપુસ્તકોમાં પહેલેથી જ રજુ તબક્કામાં કરવામાં આવી છે. અને હવે પછીના બાકી પાઠ્યપુસ્તકોને સુધારા માટે દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે.

      તબક્કાવાર વર્ગો જેમકે સાતમાં, આઠમાં અને દસના પાઠ્યપુસ્તકો ૨૦૧૦-૧૧ દરમિયાન સાતમાં અને આઠમાં ધોરણ અને ૨૦૧૧-૧૨ દરમિયાન નવમાં ધોરણો અને તદનુસાર દસમાં ધોરણના અભ્યાસક્રમમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. ડ્રાફ્ટથી નવા અભ્યાસક્રમમાં યોગ્ય નિષ્ણાંતો સંડોવતા રાષ્ટ્રીય અભ્યાસક્રમ પણ વિકસાવવામાં આવ્યો છે. અભ્યાસક્રમ વિદ્યા કેન્દ્રિત અને બાળકને મહત્વ આપવામાં આવે છે.

   શિક્ષણ પ્રવૃત્તિ આધારિત અને પર્યાવરણ લક્ષી છે.

   શિક્ષણ (શીખવાની પ્રક્રિયા) એ આનંદદાયક અનુભવ યોગ્ય

   યોગ્યતા આધારિત શિક્ષણ કાર્ય/ શિક્ષણ પ્રવૃત્તિ.

   જટિલ સામાજિક અભિગમનો અમલ શિક્ષણ શાસ્ત્રના બાંધકામ/રચનાના આધારો.

   વિચારવાની પ્રક્રિયા માટે બાળકને પ્રોત્સાહન.

   જીવનમાં સ્પર્ધાત્મકતાના કોશલ્યનું પ્રતિબિંબ

   મુલ્યોને વર્ગખંડની પ્રવૃત્તિઓ સાથે સંકલિત કરી શકાય

    આપણો લોકશાહી અને બિનસાંપ્રદાયિક વારસો અભ્યાસક્રમ પ્રતિબિંબિત કરે છે.

    શીખવાની પ્રક્રિયામાં શોધ, પ્રોજેક્ટ વર્ક અને સહયોગી શિક્ષણ પર વધુ ભાર.

  બહુવિધ બુદ્ધિને સંબોધન.

   સ્મરણ પ્રક્રિયા પર મૂલ્યાંકનનો ભાર.

       ધોરણ સાતમાંથી દસમાં ધોરણની શાળાઓને અભ્યાસક્રમની નકલો મળશે. ટીપ્પણીઓ આમંત્રિત છે જેને SCERTની વેબસાઇટ www.apscert.org પર મુકવામાં આવશે.

અભ્યાસક્રમ માળખાના સોપાનો Steps of curriculum designs Clik Her

સમાજ, સંસ્કૃતિ અને આધુનિકતા Clik Her

પાઠ્યક્રમ અને અભ્યાસક્રમનો અર્થ –Meaning of curriculum and syllabus Clik Her