અભ્યાસક્રમના ચોક્કસ સ્તરો/અભ્યાસક્રમનું પૂર્વ પ્રાથમિક, પ્રાથમિક, માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક સ્તર.

 

અભ્યાસક્રમનું પૂર્વ પ્રાથમિક, પ્રાથમિક, માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક સ્તર.

  શિક્ષણ શાસ્ત્ર, સામગ્રી અને વિવિધ તબક્કા માટેનો સંક્ષિપ્ત અભ્યાસક્રમ નીચેમુજબ આપી શકાય.

અ) પૂર્વપ્રાથમિક તબક્કો:-

   પૂર્વ પ્રાથમિક તબક્કે બાળક આસપાસના વિશ્વમાં અન્વેષણ અને એકસુત્રતા સાધી તેની સાથે આનંદપૂર્વક રોકાયેલા હોવા જોઈએ. આ તબક્કે હેતુઓનું પાલનપોષણ કરીને શિક્ષણ આપવું જોઈએ માટે બાળક વિશ્વ વિશે જિજ્ઞાસા (કુદરતી પર્યાવરણ, કલાકૃતિઓ અને લોકો) બાળકમાં હોય તે માટેની તપાસ અને અમુક મૂળભૂત જ્ઞાનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ સામેલ હોવી જોઈએ. તે માટે અવલોકન, વર્ગીકરણ અને અનુમાન વગેરેની કુશળતા હસ્તગત થવી જોઈએ. ડીઝાઇન ફેબ્રિકેશન, અંદાજ અને વિકાસની શરૂઆત માટે માપ વગેરે અને પાછળથી ટેકનોલોજી, જથ્થાત્મક કુશળતા અને બોલતા, વાંચન અને મૂળભૂત ભાષા કોશલ્ય વિકસાવવા માટે વિજ્ઞાન દ્વારા માત્ર લખવાનું અને સામાજિક વિજ્ઞાન તરીકે સંકલિત કરવું જોઈએ વગેરે શીખવું જોઈએ. પર્યાવરણીય અભ્યાસ, આરોગ્ય વગેરે એક હાજર મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે. પૂર્વપ્રાથમિક તબક્કામાં કોઈ ઔપચારિક સામયિક પરીક્ષણો, ગ્રેડ કે ગુણ આધારિત ન હોવો જોઈએ.

બ) પ્રાથમિક તબક્કો :-

    પ્રાથમિક તબક્કે બાળક વિજ્ઞાનના સિદ્ધાંત શીખવાની સરળ ડીઝાઇન, ટેકનોલોજીકલ એકમો અને મોડ્યુલો (ઉદા.-ડીઝાઇન પવનચક્કીનું મોડલ બનાવવા) વિશે વધુ જાણવા માટે રોકાયેલું હોવું જોઈએ. તેમ પર્યાવરણ અને આરોગ્ય, પ્રજનન સહિત જાતિય સ્વાસ્થ્ય પ્રવૃતિઓ અને સર્વેક્ષણો મારફતે વધુ જાણવા માટે કાર્યક્રમ, પ્રયોગો ખાતે પ્રવૃતિઓ, ખ્યાલો વગેરેના મુખ્યત્વે વેજ્ઞાનિક ખ્યાલ હોય છે. આ તબક્કે વિજ્ઞાન સામગ્રી નથી. હાથ અને સાધનો વધુ ડીઝાઇન સાથે કામ કરતાં અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીકલ મોડ્યુલો ઉભરતા પ્રાથમિક તબક્કામાં છે. અને જે પ્રવૃતિઓ અને મુદાઓ પર વિશ્લેષણ, વ્યવસ્થિત શોધ કરવાની છે તે પર્યાવરણ, આરોગ્ય વિશે, પ્રજનન અને જાતીય આરોગ્ય વિશે પ્રયોગો હાલ સેદ્ધાંતિક ચકાસણી હાથ ધરાય છે. અભ્યાસક્રમના ભાગોમાં વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી પ્રોજેક્ટ પર નોંધપાત્ર સ્થાનિક અને મહત્વનું કાર્ય કરે છે.

ક) ઉચ્ચતર માધ્યમિક તબક્કો:-

   વિજ્ઞાન અલગ અલગ શાખાઓ તરીકે રજૂ કરાય તેના પર ભાર મુકવા પ્રયત્ન કરીશું NPE એ પ્રયોગો/ ટેકનોલોજી અને સમસ્યા ઉકેલવાની પદ્ધતિને વર્તમાન બે શાખા. શેક્ષણિક અને વ્યવસાયિક તરીકે અપનાવી છે તેના હાજર દૃશ્ય તાજા દેખાવ જરૂર પાડે છે. વિદ્યાર્થીઓને વિકલ્પ આપવામાં આવે છે જેનાથી મૂક્ત પણે તેમના રસના વિષયો પસંદ કરે છતાં દરેક શાળામાં બધા જ વિષયો ઓફર કરવા શક્ય નથી. માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધમિક અભ્યાસક્રમ તર્કસંગત ઉભો ઢાળ ટાળવા પર ભાર મૂકે છે. આ તબક્કે વિષયો, વિવિધ ક્ષેત્રમાં પ્રગતિ, કાળજીપૂર્વક ઓળખી શકાય અને યોગ્ય સખ્તાઈ અને ઊંડાઈ સાથે ગણવામાં આવે તે વલણ શિસ્તની ઉપરી સપાટીની મોટી સંખ્યાને આવરી ટાળવો જોઈએ.

ડ) માધ્યમિક તબક્કે:-

   માધ્યમિક શાળામાં વિજ્ઞાન એક હળવી આવૃત્તિ તરીકે ગણવામાં આવે. શિક્ષણશાસ્ત્ર જૂથ પ્રવૃત્તિઓ, પેઢીઓ સાથે ચર્ચાઓ અને શિક્ષકો, સર્વેક્ષણો, માહિતી અને સંસ્થા પ્રદર્શનો વગેરે શાળાઓ દ્વારા થવા માટે મહત્વના ઘટકો પર પ્રયત્ન થાય છે.સામાયિક સંક્ષીપ્તો (યુનિટ ટેસ્ટ, ટેસ્ટ, શબ્દ અવરોધ ટેસ્ટ) આ કરવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ રહીશું. ‘સીધી ગ્રેડ પદ્ધતિ’ની અટકાયત માટે પ્રયત્ન કરીશું. દરેક બાળકને આઠ વર્ષ શાળા વર્ષ ૧૧માં દાખલ કરવા પ્રયત્ન કરીશું. ગોણ તબક્કે વિદ્યાર્થી સંયુક્ત શિસ્ત અને વિજ્ઞાન શીખવાની સાથે સંકળાયેલી છે.